ZAMANIN ÖTESİNDE BİR KADIN: ADA LOVELACE
Sultan Özmert GKL Mezunu
Ada Lovelace’in kim olduğunu ve çarpıcı yaşam hikayesini orta okulda hazırladığım bir ödevle öğrenmiştim. Bana verdiği ilhamı bugün biz Geleceğin Kadın Liderleri ile de paylaşmak istedim. Ödevimin konusu yaptığı çalışmalarla tarihte iz bırakan kadın bilim insanlarının hayatlarıydı. İlk burada fark etmiştim sanırım ne kadar azını duyduğumu, anlatıldığını ve bilim insanı diye bir kalıp olmasına rağmen ısrarla kadınların göz ardı edilerek ‘’bilim adamı’’ vurgusunun yapıldığını.
Ada Lovelace’in soyadı ilginç ve komik gelmişti bana tam olarak Türkçe’ye çevirirsek ‘’aşk bağı’’ anlamına geliyor. Bu evlendikten sonra kullandığı soyadı, Lovelace Kontesi olarak biliniyor ama kendi ismi Augusta Ada Byron aslında. Lovelace soyadı şair yanını da ortaya çıkarıyor diye düşünüyorum ben.
Ada Lovelace’i asıl önemli kılan ise bilgisayarın annesi olması. Evet her şeyin babası var değil mi ama bugünkü modern bilgisayarların ortaya çıkmasında önemli rolü üstlenen bir kadın, ilk bilgisayar programcısı. Her ekim ayının ikinci salısı Ada Lovelace günü olarak anılıyor. Kendisi 10 Aralık 1815’te dünyaya gelmiştir ve o dönemde matematik, gökbilim, felsefe gibi dersleri alanında uzman kişilerden almıştır. Kız çocuklarının üniversitelerde yeri olmadığı bu dönemde çağının en önemli olaylarından biridir bu. Bu yolda da en önemli destekçisi annesi olmuştur. Somerville, Kraliyet Astronomi Topluluğu'na kabul edilen ilk kadınlardan biri olmuştur! Lovelace, 17 yaşında bir matematikçi ve mucit olan Charles Babbage ile tanışmıştır. Bu onun ilk ciddi ve önemli çalışmalarını yapmasının da önünü açmıştır. Babbage, Lovelace'e akıl hocalığı yapmıştır. Lovelace, Babbage aracılığıyla Londra Üniversitesi profesörü Augustus de Morgan ile ileri matematik çalışmaya başlamıştır. Erkek egemen toplumda pozitif bilimler alanında yaptığı çalışmalarla zamanın en önemli kadın figürlerinden biri olmuştu aslında. Lovelace’in notları Babbage’in üstünde çalıştığı ve ilk bilgisayar sayılabilecek analitik motorun geliştirilmesine çok büyük katkısı olmuştur. Lovelace'tan söz ederken bazen sadece "notlar" yayınlamasından ötürü bu katkısı küçümsenmeye çalışılır. Şu, unutulmamalıdır: Lovelace'in orijinal makaleye eklediği notları, makalenin kendisinden üç kat daha uzundu! O dönemde küçümsense de vizyonerliği yaşadığı dönemin 100 yıl ilerisindeydi. Lovelace'in Dünyanın ilk bilgisayar algoritması olarak kabul edilen satırları içeren makale notlarının ender bir ilk baskısı, 23 Temmuz 2018 Pazartesi günü bir müzayede ile 95.000 pound (113.748.23 TL) karşılığında satılmıştır.
Lovelace tüm bu sebeplerle yaşadığı dönemin en önemli kişilerinden olmuştur. Kadınlar günümüzde bile hala eşitlik mücadelesi vermeye devam ediyor ve başarıları gölgelenmeye çalışılıyor. Bize güç verecek ise bu yolda yüzyıllardır yalnız olmadığımızı ve olumsuzluklara rağmen tarihte yer edinen, adını duyuran mücadelesiyle bizi güçlendiren diğer kadınların varlığıdır. Dayanışmayla kalın!
